Na portalu polska1926.pl znajduje się prezentacja wyjątkowego, jednego z największych imiennych spisów społeczeństwa II RP. Wśród 5,5 miliona autografów, które kilka lat po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, złożyli polscy obywatele pod Deklaracją Podziwu i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych ( https://pl.wikipedia.org/wiki/Polska_Deklaracja_o_Podziwie_i_Przyja%C5%BAni_dla_Stan%C3%B3w_Zjednoczonych), w podzięce za pomoc w ustanowieniu Niepodległej, również zduńskowolanie mogą odkryć podpisy swoich bliskich.

Mogą dowiedzieć się, gdzie wtedy mieszkali, kim byli w 1926 roku, czy do której szkoły uczęszczali. Jednak jest tam tylko okolo 250 tysięcy odczytanych, czytelnych podpisów z imieniem i nazwiskiem, co stanowi zaledwie 4 procent ze wszystkich 5,5 mln zawartych w 111 tomach, a znajdujących się w Deklaracji z 1926 roku, która zaczyna się wpisem: „Naród Polski przesyła Obywatelom Wielkiej Unii Amerykańskiej braterskie pozdrowienie wraz z zapewnieniem najgłębszego podziwu dla stworzonych przez Was instytucji w których Wolność, Równość i Sprawiedliwość znalazły swój najwyższy wyraz, stając się gwiazdą przewodnią dla wszystkich nowoczesnych demokracji”. W Deklaracji są własnoręczne podpisy przedstawicieli wszystkich klas społecznych, zawodów, wyznań i narodowości, od prezydenta Ignacego Mościckiego i Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, poprzez członków polskiego rządu, Sejmu, Senatu, przedstawicieli poszczególnych szczebli administracji państwowej i samorządowej, licznych organizacji społecznych i kulturalnych, duchowieństwa, służb mundurowych, przedsiębiorców oraz kadry naukowej. Są też na kartach " SZKOLNICTWO POLSKIE W HOŁDZIE NARODOWI AMERYKAŃSKIEMU NA PAMIĄTKĘ 150-LECIA STANÓW ZJEDNOCZONYCH" podpisy uczniów, nauczycieli, dyrektorów, kierowników, wychowawców, opiekunów czy inspektorów oświaty ze szkół działających przed blisko stu laty. Także w Zduńskiej Woli. Nam udało się odnaleźć skany kart z siedmiu zduńskowolskich, które potem trafiły do Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych i ówczesnego 30. prezydenta USA Calvina Coolidge'a. Dodać warto, że karty te szkoły przygotowywały same i są one ręcznie zdobione przez każdą z zaangażowanych w ten projekt placówek. To często prawdziwe dzieła sztuki. Pomysłodawcy portalu liczą, że znajdziecie wśród nich szukanych nazwisk swoje babki, dziadków, czy ciotki lub wujów i zapraszamy do poszukiwań wśród tych nieodczytanych oraz podzielenia się, jakie były ich dalsze losy. "Znajdź Ich i podziel się z nami Ich historią" - apelują. Mają nadzieję, że na rocznicę stulecia powstania Deklaracji Podziwu i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych uda się uzupełnić już posiadane dane. Szczegóły kontaktu, skany kart oraz opisy szkół znajdziecie pod linkiem: --> https://polska1926.pl/podpisy
Jak przypomina polska1926.pl s to lat temu, dzięki staraniom m.in. Ignacego Paderewskiego, USA nie tylko uznały polską państwowość za warunek pokojowego ładu w Europie (13. punkt programu pokojowego Prezydenta Woodrowa Wilsona przewidywał odrodzenie niezawisłego państwa polskiego), ale także udzieliły II RP wsparcia materialnego o wartości około 200 milionów dolarów. Amerykańska misja humanitarna, której przewodził przyszły prezydent USA Herbert Hoover, realnie przyczyniła się do utrzymania przez Polskę dopiero co odzyskanej niepodległości. W 150. rocznicę ogłoszenia amerykańskiej Deklaracji Niepodległości naród polski postanowił podziękować narodowi amerykańskiemu za tę pomoc w spektakularny, nie mający wówczas sobie podobnych sposób. Między kwietniem a lipcem 1926 roku zebrano w całym kraju 5,5 miliona podpisów pod Deklaracją Podziwu i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych.
Tak zwany adres dziękczynny jest także wyjątkową kolekcją nie tylko ze względu na skalę oraz zaangażowanie sygnatariuszy. 5,5 miliona podpisów mieszkańców II RP: Polaków, Żydów, Ukraińców i Niemców, to blisko 20 procent ludności kraju w 1926 roku. Wewnątrz II RP powstał swoisty zbiorowy portret społeczeństwa. W trakcie akcji zbierania podpisów miał miejsce przewrót majowy. Pogrążone w politycznym zamęcie społeczeństwo polskie potrafiło stworzyć dokument unikatowy, nie tylko w relacjach polsko-amerykańskich. Delegacja II RP zawiozła do Waszyngtonu i złożyła na ręce prezydenta Calvina Coolidg'a 111 tomów z ponad 30 tysiącami stron, gdzie podpisy – od najwyższych władz państwowych po najmłodsze piszące dzieci – opatrzone były grafikami wybitnych polskich plastyków. Oryginał, złożony w Bibliotece Kongresu USA, zniknął z czasem z pamięci Polaków, a także z dyplomatycznych relacji obu krajów.
Księgi Deklaracji przez blisko siedem dekad pozostawały zapomniane. W połowie lat 90. odkryli je mający polskie korzenie pracownicy Biblioteki Kongresu USA. Zdigitalizowano pierwszych 13 tomów. Dzięki staraniom Biblioteki Polskiej w Waszyngtonie, prezes Biblioteki Grażyny Żebrowskiej, Samuela Ponczaka i Krzysztofa Willmanna, a także Ambasady RP w Waszyngtonie, w 2015 roku ruszył projekt „Klasa 1926”, którego celem była digitalizacja pozostałych 98 tomów Deklaracji. Przedsięwzięcie pomyślnie zakończono w roku 2017. W tym samym czasie dr Ryszard Schnepf, były ambasador RP w Waszyngtonie, zwrócił uwagę naszego Ośrodka KARTA na tę kolekcję, proponując zrobienie o niej wystawy i portalu. Zwróciliśmy się do Biblioteki Polskiej w Waszyngtonie z propozycją wspólnego upowszechnienia Deklaracji. Odzew był bardzo pozytywny, Biblioteka udostępniła nam skany kolekcji i zaczęły się prace nad projektem. Z czasem do współpracy dołączył Dom Spotkań z Historią, Polskie Towarzystwo Geneaolgiczne (które wcześniej udostępniało na portalu genealodzy.pl podpisy odczytywane z pierwszych 13 tomów) oraz inne instytucje. Powstał portal Polska 1926. Portret zbiorowy II RP.
W 1926 roku pod Deklaracją podpisali się zduńskowolanie z następujących szkół:
1. Państwowe Seminarium Nauczycielskie w Zduńskiej Woli, tom 9, str. 111, Podpisy na stronie: m.in.: Konrad Adler , Zygmunt Bildorf , Franciszek Bogus , Ignacy Domański , Aleksander Górka , St. Godecki , Władysław Gadomski , T. Fiszer , Euzebiusz Haluta , J. Halutowa , L. Jakolski , str. 112 - Podpisy na stronie: Antoni Adamus , Stanisław Bednarczyk , Bednarek , Antoni Bitdorf , Stefan Bladowski , Bogdański , Józef Dłubała , Czesław Dłubała , Henryk Dederko , Władysław Gołąbek , Konrad Galusiński (więcej na: --> https://polska1926.pl/karty/1871).
2. Gimnazjum Państwowe im. Kazimierza Wielkiego w Zduńskiej Woli, tom 9, str. 253 - Podpisy na stronie: m.in.: Abatukiewicz , St. Adamówna , T. Adler , H. Arletówna , M. Badziak , C. Balcerzak , J. Banasiak , H. Bednarkówna , M. Bidorfówna , E. Biederman , Marja Błażejewska , J. Brand , C. Brzeski , Str. 254 ( podpisy: https://www.polska1926.pl/karty/2014).
3.Gimnazjum Żeńskie T-wa "Oświata" w Zduńskiej Woli, tom 9 , str. 301 (https://polska1926.pl/karty/2061 ), (lista podpisów ze str. 302 https://polska1926.pl/karty/2062).
4. siedmioklasowa szkoła powszechna nr 3, tom 74, str. 149, 150, 151, 152 (https://polska1926.pl/karty/21021 i dalsze).
5. siedmioklasowa szkoła powszechna nr 2, tom 74, str. 153, 154, 155, 156 ( https://polska1926.pl/karty/21027 i dlasze ).
6. Szkoła powszechna nr 5 w Zduńskiej Wol, tom 108, str. 229, 230, 231, 232 (https://polska1926.pl/karty/30672 i dalsze )
7. Szkoła powszechna nr 1 w Zduńskiej Woli, tom 108, str. 233, 234, 235, 236 (https://polska1926.pl/karty/30676 i kolejne).
A zatem szukajcie. Życzymy miłej lektury, która przy okazji jest wspaniałą lekcją historii.

KaMi S

FOTO: Na zdjęciach poniżej prezentujemy tylko kilka stron z wpisami. Resztę znajdziecie pod linkami podanymi w nawiasach przy poszczególnych szkołach. Siewie.tv