Po raz piąty w Sieradzu odbędzie się Sieradzka Konferencja Kosmiczna, poświęcona urodzonemu w tym mieście 14 maja 1905 r. twórcy podstaw kosmonautyki, światowej sławy uczonemu, Aremu Szternfeldowi. Pragnąc spopularyzować postać tego uczonego i problematykę kosmiczną, Muzeum Okręgowe w Sieradzu opracowało program zatytułowany „Dziedzictwo Arego Szternfelda” . Jednym z jego elementów jest organizacja właśnie „Sieradzkich Konferencji Kosmicznych”.

Do organizacji Konferencji Muzeum pozyskało poważnych współorganizatorów: Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk, Komitet Badań Kosmicznych i Satelitarnych Polskiej Akademii Nauk, Narodowe Centrum Kultury, Kuratorium Oświaty w Łodzi, Urząd Marszałkowski w Łodzi, Starostwo Powiatowe w Sieradzu i Urząd Miasta w Sieradzu.

Pierwsza Sieradzka Konferencja Kosmiczna odbyła się w 2010 r., a w tym roku w dniach 8-9 października odbędzie się już piąta odsłona dwudniowych spotkań naukowych.

PROGRAM KONFERENCJI:

V Sieradzka Konferencja Kosmiczna Muzeum Okręgowe w Sieradzu.
Przed otwarciem Konferencji:
godz. 13.00 - otwarcie wystawy filatelistycznej "KOSMOS - 8" (Klub 15 Sieradzkiej Brygady Wsparcia Dowodzenia, ul. Sienkiewicza 6) Konferencja (Muzeum Okręgowe, ul. Dominikańska 2):
godz. 15.00 - Powitanie gości przez Starostę Sieradzkiego Dariusza OLEJNIKA
godz. 15.10 - Wystąpienia gości
godz. 16.10 - objęcie przewodnictwa obrad przez prof. dr hab. Zbigniewa KŁOSA z Centrum Badań Kosmicznych PAN rozpoczęcie obrad
godz. 16.15 - "Idee szternfeldowski - niewykorzystana szansa Polski i Francji" - dr Jerzy NAWROCKI, CBK PAN
godz. 17.00 - "Wydania prac Arego Szternfelda na świecie" - Elwira SZTERNFELD (córka Arego Szternfelda) - New York, USA
godz. 17.25 - "Ary Szternfeld -uczony promujący Sieradz, Region Łódzki i Polskę w świecie" - Jacek WALCZAK Prezydent Sieradza
godz. 17.35 - premierowy pokaz filmu o A. Szternfeldzie w reż. Dariusza BARGIEŁA
godz. 18.35 - podsumowanie pierwszego dnia spotkania - prof. dr hab. Zbigniew KŁOS, CBK PAN
godz. 18.45 - Oficjalne otwarcie wystawy pod tytułem "Z Sieradza do gwiazd. Od idei szternfeldowskich do osiągnięć współczesnej kosmonautyki"
godz. 19.00 - koncert perkusyjny "Kosmiczne wibracje" w wykonaniu Pawła KRASIŃSKIEGO - instrumenty perkusyjne i Katarzyny ANTONIAK - fortepian (Teatr Miejski ul. Dominikańska).

V Sieradzka Konferencja Kosmiczna Teatr Miejski w Sieradzu, Dzień drugi (SCK - Teatr Miejski, ul. Dominikańska 19):
godz. 10.00 - objęcie przewodnictwa obrad przez prof. dr. hab. Piotra ŻYCKIEGO, dyrektora Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie
godz. 10.10 - wykład prof. dr. hab. Piotra ŻYCKIEGO, dyrektora CAMK PAN Warszawa, pt. "Astronomia wysokich energii (satelita Integraf i nowa misja Atena +)"
godz. 10.35 - wykład prof. dr. hab. Aleksandra SCHWARZENBERGA - CZERNEGO, CAMK PAN Warszawa, pt. "Satelitarne obserwacje gwiazd zmiennych (BRITE zagląda do wnętrza gwiazd)"
godz. 11.00 - wykład prof. dr. hab. Alexeya PAMYATNYKHA, CAMK PAN Warszawa, pt. "Pulsacje gwiazd i astrosejsmologia"
godz. 11.25 - wykład prof. dr. hab. Ryszarda SZCZERBY, CAMK PAN Toruń, pt. "Misja HERSCHEL do badań zimnego kosmosu"
godz. 11.50 - wystąpienie podsumowujące wykłady
godz. 12.00 -12.45 - przerwa na herbatę i kawę
godz. 12.50 - wystąpienie Łódzkiego Kuratora Oświaty dr. Jana KAMIŃSKIEGO, podsumowanie udziału młodzieży w konkursie
godz. 13.10 - ogłoszenie wyników konkursu, wręczenie nagród
godz. 13.30 - podsumowanie Konferencji, podziękowanie za udział w niej.

ED

O patronie konferencji:
Ary Sternfeld, Szternfeld (ur. 14 maja 1905 w Sieradzu, zm. 5 lipca 1980 w Moskwie) – jeden z pionierów kosmonautyki polskiego pochodzenia. „Nawigator kosmicznych tras” – obliczał orbity sztucznych ciał niebieskich, rakiet, satelitów. Z wykształcenia inżynier mechanik. Urodził się w rodzinie żydowskiej w Sieradzu. W 1914 przeniósł się z rodzicami do Łodzi, gdzie mieszkał do 1924 przy ul. Nowocegielnianej 21 (później Śródmiejska, obecnie Więckowskiego). W Łodzi uczęszczał do gimnazjum (wówczas nauka w gimnazjum kończyła się maturą) przy ul. Magistrackiej. Tam w 1923 uzyskał maturę (dwujęzyczną polską i hebrajską), w latach gimnazjalnych kształtowały się jego marzenia o lotach kosmicznych. Jego świadectwo maturalne znane jest tylko z odpisu w języku francuskim potwierdzonego przez konsulat belgijski w Łodzi. Przeważają oceny bien i tres bien (dobry i bardzo dobry). Budynek owego gimnazjum istnieje do dziś przy ul. A. Kamińskiego. Przez wiele lat była w nim szkoła podstawowa, teraz mieści jedną z prywatnych łódzkich szkół wyższych. W gimnazjalnych latach zaczęły się jego zainteresowania krajoznawcze, odbywał wiele pieszych wędrówek do miast regionu łódzkiego. Podróżował również do Krakowa i Lublina – choć tam już nie pieszo. Wtedy też dostał w prezencie aparat fotograficzny i wykonywał zdjęcia portretowe i krajoznawcze, będąc jednym z pierwszych młodych fotografów-krajoznawców okresu międzywojennego. Żadne ze zdjęć zrobionych przez niego w tym okresie nie zachowało się do czasów współczesnych – zaginęły w czasie, w którym rodzice Sternfelda byli zamknięci w getcie (tam też zginęli). Początkowo studiował astronomię na Uniwersytecie Jagiellońskim, po roku przeniósł się do Francji, do Nancy, gdzie w 1927 ukończył studia inżynierskie z dziedziny mechaniki, a następnie w Paryżu rozpoczął pracę zawodową jako inżynier mechanik i przygotowania do doktoratu. Zachował się indeks z immatrykulacją na Sorbonie, promotorzy wycofali się jednak z patronowania doktoratowi o tak fantastycznej tematyce; proponowali doktorat z obróbki metali skrawaniem, jednak Sternfeld impulsywnie odrzucił ich propozycję, czego po latach nieco żałował. Mówiło się, że prowadził podwójne życie – w dzień praca inżyniera-konstruktora, wieczorami i nocami obliczenia kosmonautyczne. W Nancy poznał swoją przyszłą żonę – Gustawę Erlich, łodziankę, absolwentkę gimnazjum Aba w Łodzi. Zbliżyli się do siebie później, a na początku 1933 pobrali się w Łodzi. W 1932 powrócił do Łodzi, gdzie napisał, w języku francuskim, „Wstęp do kosmonautyki” (Initiation à la cosmonautique). Dzieło przedstawiono publicznie 6 grudnia 1933 na zebraniu Towarzystwa Miłośników Astronomii. Jednak w Polsce nie spotkało się z zainteresowaniem. Rozczarowany, wrócił do Paryża, przedstawił publicznie swoją pracę, tu spotkała się z dużym zainteresowaniem, otrzymał Międzynarodową Nagrodę Astronautyczną. Wygłosił także pierwszy w dziejach Akademii Nauk odczyt o kosmonautyce (lansował jako pierwszy pojęcie "kosmonautyka"). Po raz pierwszy także na Sorbonie wygłosił publiczny wykład o kosmonautyce. Według przekazów na odczycie była duża grupa Polaków, wraz z Marią Skłodowską-Curie. Sukces był duży, ale nie szła za nim obietnica możliwości realizacji przedstawionych idei, nie przewidywano także możliwości wydania tej pracy drukiem. Możliwość pracy w kosmonautyce oraz wydania drukiem książki pojawiła się w Związku Radzieckim. Przeniósł się więc do Moskwy, gdzie jeszcze z polskim paszportem rozpoczął pracę w Naukowo-Badawczym Instytucie Napędu Odrzutowego RNII. Razem z Arym Sternfeldem wyjechała do Moskwy żona, Gustawa.„ Gustawa wierzyła w słuszność idei, która tak przemożnie ogarnęła małżonka. Pomagała mu, w miarę swoich możliwości, w pracy, a zwłaszcza w przygotowywaniu i redakcji tekstów. Podporządkowywała swoje plany życiowe i osobiste planom męża, dzieliła z nim wygody i niewygody życia. Została wierna temu postanowieniu aż do dnia swojej śmierci, 24 października 1962 ” — Władysław Geisler: Ary Szternfeld pionier kosmonautyki. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1981, s. 62.ISBN 83-205-3259-0. Mieli dwie córki: Elę (ur. 1938) i Maję (ur. 1940). W domu mówiono także w języku francuskim. W 1935 został obywatelem radzieckim. W 1937 ukazał się drukiem „Wstęp do kosmonautyki” w języku rosyjskim jako „Wwiedienie w kosmonawtiku”, rozszerzony w porównaniu z francuskim maszynopisem. Okres stalinowskich czystek, których apogeum wiązało się ze straceniem marszałka Tuchaczewskiego, opiekuna RNII, zaowocował także likwidacją Instytutu i prześladowaniami pracowników. Ary Sternfeld nie doznał, co prawda, prześladowań i zachował życie, jednakże stracił pracę i pozostało mu skromne mieszkanie w drewnianym, komunalnym domu przy ul. Nowosuszczowskiej. Po likwidacji RNII pracował na podrzędnym stanowisku w Instytucie Metalurgii, zaś po napaści Niemiec hitlerowskich na ZSRR w 1941, ewakuowany z rodziną (żona Gustawa i dwie córki Ela i Maja) na Ural, uczył w technikum metalurgicznym w Sierowiena Uralu, a nie na Politechnice w Swierdłowsku, jak początkowo planowano. Pod koniec 1944 wrócił, nie bez problemów, do Moskwy, gdzie mieszkał aż do śmierci w 1980. Pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie, gdzie leżą ludzie zasłużeni dla Rosji. Z krajem rodzinnym utrzymywał ożywione kontakty, głównie korespondencyjne, czterokrotnie go odwiedzając, ostatni raz w 1976. Podczas trzech ostatnich pobytów wygłaszał odczyty. W 1976 był to odczyt „Paradoksy kosmonautyki”, a w 1967 w odczycie „Alibi statku kosmicznego” udowodnił słuchaczom za pomocą obliczeń, że meteoryt tunguski nie mógł być statkiem kosmicznym ani z Wenus, ani z Marsa. Autor teorii lotu rakiet wielostopniowych, opracował zasady przelotu rakiet przez atmosferę, obliczał trajektorie lotów międzyplanetarnych (w czasie, gdy nie było jeszcze ani jednego sztucznego satelity Ziemi) i optymalizował je ze względu na zużycie paliwa, siłę ciągu silnika, zdolność przewozową, przeciążenia i inne parametry. Obliczył prędkości kosmiczne i wiele orbit sztucznych satelitów Ziemi, między innymi tę, na którą 4 października 1957 roku wprowadzono pierwszego sztucznego satelitę – Sputnika. Różnice owych obliczeń z realizowanymi orbitami są mniejsze niż 1%[. Kilkanaście jego naukowych i popularyzatorskich prac miało ponad 80 wydań na całym świecie, przetłumaczono je na ponad 30 języków w prawie 40 krajach. Uznanie dla jego pracy przyszło późno. W salach Akademii Nauk ZSRR odbyła się, mająca bogatą oprawę, uroczystość 60-lecia urodzin, podczas której wielokrotnie składano mu gratulacje. W tym samym 1965 otrzymał tytuł zasłużonego działacza Nauki i Techniki RFSRR i emeryturę państwową, a także niezwykle rzadko przyznawany doktorat honoris causa nauk fizyko-matematycznych Akademii Nauk Związku Radzieckiego. Otrzymał m.in. doktoraty honoris causa Uniwersytetu w Nancy, doktorat honoris causa Narodowego Instytutu Politechnicznego Lotaryngii, godność Członka Honorowego Akademii i Towarzystwa Nauk Lotaryngii. Otrzymał także większe mieszkanie, w którym wreszcie mógł swobodnie pracować. Całą ścianę zajął ogromny regał, którego 1000 półek zapełniły kartki papieru z jego własnoręcznymi obliczeniami. Na ścianach mieszkania, w którym często gościli przybysze z Polski znajdowały się: herb Sieradza, obraz olejny z widokiem rynku sieradzkiego, medal 150-lecia Łodzi przemysłowej i inne regionalne pamiątki, przysyłane lub przywiezione z Polski. W 1963 otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Sieradza. W 1976 został, wraz z żoną Ilzą, Honorowym Członkiem Towarzystwa Przyjaciół Sieradza i Honorowym Członkiem Towarzystwa Przyjaciół Łodzi. Mimo tylu lat poza krajem, Ary Sternfeld i żona Ilza (druga żona, urodzona w Zduńskiej Woli, poznali się już w Moskwie, także już nie żyje) biegle władali językiem polskim. Ary Sternfeld pisywał poprawną polszczyzną, listy, także odręczne. Wielokrotnie prasa fachowa i popularnonaukowa zamieszczała artykuły pisane specjalnie dla polskich czasopism po polsku, często na inne języki nie tłumaczone. Obecnie w mieście jego młodości i pracy naukowej, Łodzi, tamtejsze Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne od 2002 nosi jego imię[5]. W Planetarium w Łodzi znajduje się wiele pamiątek po uczonym, które dostarczył Mirosław Zbigniew Wojalski, biograf i przyjaciel uczonego. Na domu u zbiegu ulic Wólczańskiej i S. Więckowskiego, w którym powstawał „Wstęp do kosmonautyki” znajduje się pamiątkowa tablica, niestety z upływem lat coraz mniej czytelna. W Łodzi i Sieradzu znajduje się ulica Arego Sternfelda. Szwagrem Arego Sternfelda był Michał Kalecki – ekonomista, łodzianin.

opr. ED

Foto:
1.Ary Szternfeld, APŁ, Zbiór ikonograficzny APŁ, sygn O-I-S/61 ,
2. Wizyta Mirosława Hermaszewskiego w Sieradzu 17 kwiecień 1984 APŁOS, Polska Zjednoczona Partia Robotnicza Komitet Wojewódzki w Sieradzu, sygn. 353
3. Wizyta Ary Szternfela z córką w Sieradzu. Rok 1964 r. APŁOS, Polska Zjednoczona Partia Robotnicza Komitet Wojewódzki w Sieradzu, sygn. 282
4. Wizyta Mirosława Hermaszewskiego w Sieradzu 17 kwiecień 1984 APŁOS, Polska Zjednoczona Partia Robotnicza Komitet Wojewódzki w Sieradzu, sygn. 353
5. Karta do Spisu Ludności m. Łodzi, sygn. 25120. Pod pozycją 4. najprawdopodobniej wpisany Ary Szternfeld, tutaj jako Aleksander.